Sở công thươngTỈNH AN GIANG

Tóm tắt những nội dung chính của bài viết:

• Vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm có thể nhân lên rất nhanh, đặc biệt trong một số điều kiện nhất định.

• Phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người già và những người mắc bệnh mãn tính có nhiều nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm hơn.

• Cẩn thận khi chuẩn bị, bảo quản hoặc chế biến thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao.

• Đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt nếu một người có các triệu chứng ngộ độc thực phẩm.

Ngộ độc thực phẩm là gì?

Ngộ độc thực phẩm là do ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm. Thực phẩm có thể bị nhiễm bẩn khi được xử lý, bảo quản hoặc chuẩn bị không đúng cách. Một số loại thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao hơn và một số người có nhiều nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm hơn những người khác.

Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi có đủ số lượng các loại vi khuẩn cụ thể hoặc độc tố của chúng có trong thực phẩm mà con người ăn vào cơ thể. Những vi khuẩn này được gọi là tác nhân gây bệnh.

Ô nhiễm thực phẩm không chỉ giới hạn ở những loại thực phẩm mà có thể nhiều người cho là nguy hiểm, chẳng hạn như thịt gà hoặc cá. Tuy nhiên, trái cây, rau và salad chế biến sẵn cũng có thể gây nguy hiểm.

Thực phẩm bị ô nhiễm thường có hình dạng, mùi và vị bình thường. Vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm có thể phát triển và nhân lên trên một số loại thực phẩm dễ dàng hơn những loại khác.

Những thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao bao gồm:

• Thịt sống và thịt đã nấu chín - chẳng hạn như thịt gà và thịt băm nhỏ, và các món ăn có chứa chúng, chẳng hạn như thịt hầm, cà ri và mì Ý.

• Các sản phẩm từ sữa - chẳng hạn như bánh sữa trứng và các món tráng miệng làm từ sữa như bánh tart sữa trứng và bánh pho mát.

• trứng và các sản phẩm từ trứng - chẳng hạn như bánh tart mặn.

• Sản phẩm thịt nấu chín sẵn- chẳng hạn như giăm bông và xúc xích.

• hải sản - chẳng hạn như salad hải sản, chả, cá viên, món hầm có chứa hải sản và cá kho.

• cơm và mì ống.

• salad đã chế biến - chẳng hạn như xà lách trộn, salad mì ống và salad cơm.

• trái cây chế biến - chẳng hạn như salad trái cây.

• thực phẩm ăn liền - chẳng hạn như bánh sandwich, bánh cuộn và bánh pizza có chứa bất kỳ loại thực phẩm nào ở trên.

Đối tượng có nguy cơ ngộ độc thực phẩm cao

Một số người có nhiều nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm cao hơn những người khác. Nên cần đặc biệt cẩn thận khi mua, lưu trữ và chuẩn bị thức ăn cho những người này.

Các nhóm người dễ bị tổn thương bao gồm:

• phụ nữ mang thai

• người già

• trẻ nhỏ

• người mắc bệnh mãn tính.

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm

Các mầm bệnh như Salmonella, Campylobacter và E. coli có thể được tìm thấy trong thịt động vật được sử dụng để sản xuất thực phẩm. Cần cẩn thận trong quá trình chế biến, vận chuyển, bảo quản, chuẩn bị và cung cấp thực phẩm để giảm nguy cơ gây nhiễm bẩn thực phẩm.

Vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm có thể nhân lên rất nhanh, đặc biệt trong một số điều kiện nhất định. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn bao gồm:

• Thời gian - trong điều kiện lý tưởng, một vi khuẩn có thể nhân lên hơn 2 triệu con trong 7 giờ.

• Nhiệt độ - vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm phát triển tốt nhất trong khoảng nhiệt độ từ 5°C đến 60°C. Đây được gọi là vùng nhiệt độ nguy hiểm. Điều này có nghĩa là chúng ta cần giữ thực phẩm dễ hỏng ở nhiệt độ hoặc rất lạnh hoặc rất nóng để tránh ngộ độc thực phẩm.

• Chất dinh dưỡng - hầu hết các loại thực phẩm đều chứa đủ chất dinh dưỡng cho vi khuẩn phát triển. Điều này đặc biệt đúng với các loại thực phẩm có nguy cơ tiềm ẩn cao như các sản phẩm từ sữa và trứng, thịt, gia cầm và hải sản.

• Nước - vi khuẩn cần nước để phát triển. Không có nước, sự tăng trưởng có thể chậm lại hoặc dừng lại. Đó là lý do tại sao thực phẩm khô lâu bị hư hỏng.

• pH - là phép đo độ axit hoặc độ kiềm và cũng rất quan trọng để kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn. Độ pH thấp (môi trường axit) thường ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nhưng khi độ pH của thực phẩm trung tính, như trường hợp của nhiều loại thực phẩm, thì hầu hết vi khuẩn đều phát triển khá tốt.

Triệu chứng ngộ độc thực phẩm

Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm có thể khác nhau tùy thuộc vào loại vi khuẩn gây bệnh. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến rất nặng. Các triệu chứng có thể xảy ra gần như ngay lập tức sau khi ăn hoặc vài giờ sau đó và chúng có thể kéo dài từ 24 giờ đến 5 ngày.

Khi một người bị ngộ độc thực phẩm, thường trải qua một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• buồn nôn

• co thắt dạ dày

• tiêu chảy

• nôn mửa

• sốt

• nhức đầu

Một số mầm bệnh truyền qua thực phẩm gây ra các triệu chứng khác. Ví dụ, vi khuẩn Listeria gây bệnh có thể gây sảy thai hoặc viêm màng não và có thể gây bệnh nặng ở những người nhạy cảm. Ngộ độc thực phẩm cũng có thể dẫn đến các bệnh và triệu chứng lâu dài khác.

Khi nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm

Nếu một người gặp các triệu chứng và nghĩ rằng mình bị ngộ độc thực phẩm, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Người đó cũng nên báo cáo bệnh tật của mình cho chính quyền địa phương hoặc cơ quan y tế gần nhất để có thể điều tra nguyên nhân. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bản thân cho rằng bệnh có liên quan đến việc ăn uống ở nhà hàng hoặc quán cà phê, hoặc thực phẩm mua từ cửa hàng ăn tại chỗ hoặc cửa hàng bán thức ăn mang đi.

Cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm

Có một số quy tắc đơn giản mọi người có thể làm theo để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, gồm các bước như sau:

• ngăn chặn thực phẩm bị ô nhiễm; và

• ngăn không cho vi khuẩn trong thực phẩm phát triển và nhân lên.

Cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm khi mua thực phẩm

• Cố gắng để những thực phẩm có nguy cơ tiềm ẩn cao ở bên ngoài vùng nhiệt độ nguy hiểm và mua thực phẩm nóng và lạnh vào cuối chuyến đi mua hàng.

• Để riêng thức ăn nóng và thức ăn nguội.

• Tránh mua thực phẩm quá hạn sử dụng và luôn kiểm tra nhãn mác sản phẩm trước khi mua.

• Tránh để thức ăn trong hộp hoặc bao bì bị phồng, móp, rò rỉ hoặc hư hỏng.

• Không mua thực phẩm đông lạnh hoặc ướp lạnh đã để ra khỏi ngăn đá, và chỉ mua thực phẩm nóng đang bốc hơi nóng.

• Kiểm tra xem nhân viên phục vụ có sử dụng đồ gắp riêng khi xử lý các loại thực phẩm riêng biệt, chẳng hạn như thịt và rau.

• Kiểm tra xem nhân viên phục vụ có đeo găng tay khi họ xử lý thức ăn và tháo găng tay khi họ lau chùi các bề mặt hoặc lấy tiền.

• Đảm bảo rằng trứng đựng trong hộp có xác định rõ nhà cung cấp và không bao giờ mua trứng bị nứt hoặc bẩn.

• Nhanh chóng mang thực phẩm về nhà và bảo quản đúng cách.

Các phòng ngừa ngộ độc thực phẩm khi chế biến thực phẩm

• Rửa tay bằng nước xà phòng ấm và lau khô trước khi chế biến thức ăn. Tay ướt có nhiều khả năng truyền vi khuẩn hơn, vì vậy hãy dành thời gian để làm khô tay thật kỹ.

• Không sử dụng cùng một thớt cho thực phẩm sống sẽ được nấu chín (chẳng hạn như thịt) và thực phẩm ăn sống (chẳng hạn như salad). Điều này làm giảm khả năng nhiễm chéo thực phẩm.

• Nếu bạn không có thớt hoặc dụng cụ riêng để chế biến thực phẩm sống và thực phẩm ăn liền, hãy rửa sạch và lau khô thớt sau mỗi lần sử dụng.

• Lưu ý rằng hầu hết thực phẩm nên được nấu ở nhiệt độ ít nhất là 75°C.

• Kiểm tra nhiệt độ nấu bằng nhiệt kế. Nếu không có nhiệt kế, hãy đảm bảo nấu thịt gia cầm cho đến khi thịt có màu trắng, đặc biệt là phần thịt gần xương. Và nấu cá cho đến khi thịt cá bong ra dễ dàng bằng nĩa, đũa.

• Rửa sạch trái cây và rau sống bằng nước sạch trước khi sử dụng.

• Khi bản thân cảm thấy không khỏe, hãy để người khác chế biến thức ăn.

Cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm khi bảo quản thực phẩm

• Để riêng thực phẩm sống với thực phẩm đã nấu chín và bảo quản thực phẩm sống ở dưới cùng của tủ lạnh để tránh nước trái cây nhỏ xuống và làm nhiễm bẩn thực phẩm khác.

• Kiểm tra nhiệt độ tủ lạnh của bạn dưới 5°C và nhiệt độ tủ đông dưới -15°C.

• Để nguội thực phẩm đã nấu chín đến nhiệt độ phòng (khoảng 21°C) trước khi cất vào tủ lạnh. Quá trình này sẽ không mất quá 2 giờ. Quá trình làm mát sẽ nhanh hơn nếu bạn đặt thức ăn nóng vào các hộp đựng nhỏ hơn thay vì để trong hộp lớn. Điều này ngăn không cho nhiệt độ tủ lạnh tăng lên và giảm nguy cơ vi khuẩn phát triển trong tất cả thực phẩm được bảo quản trong tủ lạnh.

• Đậy kín tất cả thực phẩm bằng nắp đậy, giấy bạc hoặc màng bọc thực phẩm.

• Không đựng thực phẩm trong hộp thiếc đã mở.

Những thông tin trên được hướng dẫn căn cứ trên các thông tin được đăng tải trên trang web https://www.betterhealth.vic.gov.au được quản lý và ủy quyền bởi Cơ quan Y tế của Chính phủ bang Victoria, Úc.

Phòng Quản lý Công nghiệp – Sở Công Thương